เมื่อมวลน้ำหลาก: ภารกิจ “บริการขั้นพื้นฐาน” ที่รัฐมิอาจละเลย

          เมื่อมวลน้ำหลาก เข้าท่วมพื้นที่ในภาคใต้ อันเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ร้ายแรงที่ยากจะยับยั้งได้
อีกทั้งยังสร้างความเสียหายให้แก่ชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ยามวิกฤตนี้ ภารกิจ “บริการขั้นพื้นฐาน” ที่รัฐมิอาจละเลยได้เมื่อเผชิญกับภัยพิบัติทางน้ำ โดย “หน้าที่ของรัฐ” เป็นการให้บริการสาธารณะที่พึงจัดให้ตอบโจทย์ความต้องการขั้นพื้นฐานของประชาชน ซึ่งเป็น “บริการขั้นพื้นฐาน” (Basic Services) ที่ครอบคลุมทั้งด้านการศึกษา สาธารณสุข สาธารณูปโภค ศิลปะ วัฒนธรรม ทรัพยากร สิ่งแวดล้อม ข้อมูล ข่าวสารสาธารณะ คลื่นความถี่ ดาวเทียม การคุ้มครองผู้บริโภค การเงิน การคลัง ภาษี และด้านขจัดทุจริตและประพฤติมิชอบ เป็นไปตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 5 หน้าที่ของรัฐ โดยการจัดทำบริการสาธารณะนั้น ต้องดำเนินการไปอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง ทันต่อความต้องการของประชาชนอยู่เสมอ และประชาชนต้องมีสิทธิและโอกาสได้รับประโยชน์จากบริการสาธารณะหรือเข้าสู่บริการสาธารณะอย่างเสมอภาค

          วิกฤตอุทกภัยคือบทพิสูจน์ ภารกิจ “บริการขั้นพื้นฐาน” ที่รัฐมิอาจละเลย ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 5 หน้าที่ของรัฐ โดยรัฐต้องดำเนินการให้ประชาชนได้รับบริการสาธารณสุขที่มีประสิทธิภาพอย่างทั่วถึง เสริมสร้างให้ประชาชนมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค รัฐต้องจัดหรือดำเนินการให้มีสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของประชาชนอย่างทั่วถึง รัฐต้องอนุรักษ์ คุ้มครอง บำรุงรักษา ฟื้นฟู บริหารจัดการ และใช้หรือจัดให้มีการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทางชีวภาพ ให้เกิดประโยชน์อย่างสมดุลและยั่งยืน โดยต้องให้ประชาชนและชุมชนในท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมดำเนินการและได้รับประโยชน์
รัฐต้องเปิดเผยข้อมูลหรือข่าวสารสาธารณะในครอบครองของหน่วยงานของรัฐที่มิใช่ข้อมูลเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐหรือเป็นความลับของทางราชการตามที่กฎหมายบัญญัติ และต้องจัดให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลหรือข่าวสารดังกล่าวได้โดยสะดวก รัฐต้องจัดให้มีมาตรการหรือกลไกที่มีประสิทธิภาพในการคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิของผู้บริโภคด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านการรู้ข้อมูลที่เป็นจริง ด้านความปลอดภัย ด้านความเป็นธรรมในการทำสัญญา หรือด้านอื่นใดอันเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภค เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดนี้ จะเป็นบทพิสูจน์ในการบริหารจัดการของรัฐ ที่จะคุ้มครองดูแลประชาชนให้ได้รับการจัดสรรบริการขั้นพื้นฐานอย่างมีประสิทธิภาพและครอบคลุม ซึ่งเป็นรากฐานที่สำคัญในการช่วยเยียวยาจิตใจผู้ประสบภัยให้สามารถกลับมายืนหยัดได้อย่างมั่งคงอีกครั้ง ในห้วงเวลาวิกฤตนี้ ในนามคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ขอเป็นส่วนหนึ่งในการส่งต่อพลังใจ และขอให้ทุกท่านปลอดภัยและก้าวผ่านวิกฤตนี้ไปด้วยกันค่ะ

 

บทความโดย อาจารย์กัญญาพัชร ดุลยพัชร์

อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์

มหาวิทยาลัยทักษิณ